λέγεται και κάρβουνο της γης. Είναι ορυκτό ασφαλτώδες, για τη σύνθεση του οποίου συντρέχουν οι ζωικές και φυτικές ουσίες. Κυρίως όμως είναι ουσία φυτική, ενωμένη με λείψανα θαλασσίων ζώων και θαλασ­σίου άλατος, η οποία περιέχει πυρίτη.