Σχολές του Γένους

Ειδοποίηση

Δεν σας επιτρέπεται να τροποποιήσετε αρχεία

Επεξεργασία

Σχέση με Σχολάρχες: (62) Προβολή
Σχέση με Διδασκάλους: (108) Προβολή
Σχέση με Μαθητές: (4) Προβολή
Επισημειώσεις:

(0) Προβολή
Προσθήκη

Σχολές του Γένους

Σχολή

Μεγάλη του Γένους Σχολή Πατριαρχική Ακαδημία1

Τόπος

Κωνσταντινούπολη

Χρονολογία ίδρυσης

1454

Ιδρυτής

Περίοδος λειτουργίας

1691, επανίδρυση (ανασύσταση) της σχολής υπό του πατριάρχου Καλλίνικου Β΄ του Ακαρνάνος και με την προστασία του Μανωλάκη εκ Καστοριάς. [Τ.Ε., Α΄,7]
1821-1828, η σχολή αντιμετωπίζει προβλήματα στην λειτουργία της. Τα μαθήματα γίνονται κρυφά. [Τ.Ε., Α΄,18, σημ. 1]
1828, ξαναρχίζει η απρόσκοπτη διδασκαλία των μαθημάτων.
1914-1920, η σχολή παραμένει κλειστή και επαναλειτουργεί το 1920-1921.
Μέχρι το 1850, οπότε και εγκαθίσταται μόνιμα στο Φανάρι, η σχολή ανάλογα με τις εμφανιζόμενες ανάγκες λειτουργούσε πότε στο Κουρούτσεσμε, πότε στα Θεράπεια και πότε στα Πριγκηπονήσια. [Τ.Ε., Α΄,(8, σημ. 2), (17, σημ. 1)]

Σχολάρχες

Ματθαίος Καμαριώτης ο Βυζάντιος, 1454-1489, μέγας ρήτωρ της Μ. Εκκλησίας.
Δημήτριος Καστρινός, 1499- .
Μανουήλ Κορίνθιος, (1500(;)-) , μέγας ρήτωρ.
Θεοφάνης Ελεαβούλκος ο Νοταράς, 1543-1551, Μ. ρήτωρ.
Ιωάννης Ζυγομαλάς, 1555-1580, ελληνική φωνή και τέχνη. [Τ.Ε., Α΄,(6, σημ. 1), (11)], [Martini Grusii, Tucrograecia,σ.92], [E. Legrau, Notice biographique sur Jean et Theodose Zygomalas Paris,σ.13], [St Gerlach, Türkisches Tagebuch, σ. 270-271]
Θεοδόσιος Ζυγομαλάς, (πρωτονοτάριος της Μ. Εκκλησίας). [Τ.Ε., Α΄, (6 σημ. 1), (11)]
Φραγκίσκος Κόκκος, 1604-1607(;), διερμηνευτής της του Χριστού Μ. Εκκλησίας. [Τ.Ε., Α΄,12]
Θεόφιλος ο Κορυδαλεύς, 1621-1623 και 1629-1639, Μ. διερμηνευτής της Μ. Εκκλησίας, φιλοσοφικά μαθήματα – φυσική
Νικηφόρος Κλαροζάνης, 1639, ιερομόναχος
Ιωάννης Καρυοφύλλης, 1641-1655(;) και 1663, Μ. λογοθέτης της Εκκλησίας
Αναστάσιος Παντοδύναμος, 1655(;)-1660(;)
Γερμανός Αιτωλός, 1663-1665, του γραμματικού τμήματος
Καλλονάς, 1665- . [Τ.Ε., Α΄13, σημ. 1]
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, 1663-1671, εξ' απορρήτων, βυζάντιος, Μ. διερμηνέας της Υψηλής Πύλης και Μ. λογοθέτης της Μ. Εκκλησίας, του φιλοσοφικού τμήματος, φυσικές επιστήμες.
Σεβαστός Κυμινήτης, 1681-1682, πιθανώς του φιλοσοφικού τμήματος
Γεράσιμος Ακαρνάν, 1682-1684 και 1691-1702, του γραμματικού τμήματος
Σπανδωνής, (1684(;) -) και 1720(;)1726, βυζάντιος, Μ. χαρτοφύλαξ, του φιλοσοφικού τμήματος
Διαμαντής Ρύσιος, 1702-1704, του γραμματικού τμήματος
Ιάκωβος Μάνας, 1704-1720, ύπατος των φιλοσόφων της του Χ. Μ. Εκκλησίας, προϊστάμενος του φιλοσοφικού τμήματος
Καλλίνικος Νάξιος, 1704-1711, προϊστάμενος του γραμματικού τμήματος
Αντώνιος ο Βυζάντιος, 1711-1720(;), του γραμματικού τμήματος
Ιωάννης Τζανής, 1720-1744, ύπατος των φιλοσόφων της Μ. Εκκλησίας, προϊστάμενος του φιλοσοφικού τμήματος
Δωρόθεος εκ Λέσβου, 1726-1744, του γραμματικού τμήματος και 1744-1760, του φιλοσοφικού τμήματος. [Τ.Ε., Α΄,σ.15]
Ναθαναήλ Καλονάρης, 1744-1748, προστάτης του γραμματικού τμήματος
Προκόπιος (Παναγιώτης) Βυζάντιος, 1748-1752, του γραμματικού τμήματος
Νικόλαος Κριτιάς, 1752-1760, του γραμματικού τμήματος
Ευγένιος Βούλγαρις, 1760-1761, αρχιδιδάσκαλος, διάκονος, και ρεφερενδάριος της Μ. Εκκλησίας
Γεώργιος Βυζάντιος, 1761-1763
Ιωακείμ Πάριος, 1763-1767
Γεράσιμος εκ Κύπρου, 1767-1769
Χρύσανθος Αιτωλός, 1769-1774, του φιλοσοφικού τμήματος. [Τ.Ε., Α΄,σ.16,σημ. 1], [Π. Ζερλέντη, "Πλάτων", Ζ΄,1885, σ. 289-303]
Ηλίας ο Κύπριος, 1769-1777, του γραμματικού τμήματος
Σέργιος Μακραίος, 1777-1793 και 1798-1801, του φιλοσοφικού και γραμματικού τμήματος. [Τ.Ε., Α΄,σ.16, σημ. 2]
Φώτιος ο Κύπριος, 1793-1795, λογοθέτης του γενικού της Μ. εκκλησίας
Μακάριος, 1795-1798
Δωρόθεος ο Βουλισμάς, 1801-1803, ιεροκύρηκας
Ματθαίος εξ Αίνου, 1803-1804
Δωρόθεος Πρώϊος, 1804-1807, αρχιμανδρίτης
Πλάτων Φραγγιάδης, 1807-1809, μητροπολίτης, (+1822)
Στέφανος Δούγκας, 1809-1810, ρεφερενδάριος της Μ. Εκκλησίας
Παΐσιος, 1809-1810, επιστάτης της εσωτερικής διοικήσεως πιθανώς μέχρι το 1814
Κων/νος Μιχαήλ Κούμας εκ Λαρίσσης, 1814-1815
Πανάρετος Πελοποννήσιος, 1815-1816
Παρθένιος, 1816-1817, αρχιμανδρίτης
Σέργιος Μυστακίδης, 1817-1820
Σαμουήλ Κύπριος, 1820-1830 και 1836-1844 και 1845-1846. [Τ.Ε..,Α΄,σ.18,σημ. 2], [ΠΛΕΕ, Ι. Χατζηιωάννου, Δ΄,σ. 33]
Νικόλαος Λογάδης, 1830-1835, δικαιοφύλαξ της του Χριστού Μ. Εκκλησίας
Μελέτιος εκ Λέσβου, 1844-1845 και 1846-1848
Δανιήλ ο Λήμνου μητροπολιτης, 1848 για μερικούς μήνες
Ιάκωβος ο Πιτζιπιός, 1849
Κύριλλος, 1849, για μικρό διάστημα, ο πρώην Βιδύνης
Δωρόθεος Σχολάριος ο Θεσσαλός, 1850-1852, αρχιμανδρίτης
Παΐσιος εκ Περγάμου, 1852-1853 και 1854-1863, 9αρχιμανδρίτης
Δανιήλ ο Μάγνης, 1853-1854, διάκονος
Αλέξανδρος Λάσκαρις, 1863-1864, αρχιμανδρίτης και αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου
Ιερόθεος, 1864, για μερικούς μήνες, πρώην μητροπολίτης Χαλεπίου
Ευστάθιος Κλεόβουλος Α΄ εκ Πελλανδαρίου, 1864-1867
Φιλόθεος Βρυέννιος, 1867-1875, βυζάντιος, αρχιμανδρίτης
Ιωάννης Αναστασιάδης, 1875-1878, αρχιμανδρίτης
Γρηγόριος Παλαμάς, 1878-1888, αρχιμανδρίτης
Μιχαήλ Κλεόβουλος, 1888-1918 (†23/2/1918) 4
Αλέξανδρος Ζώτος, 1921-1927. [Τ.Ε., Α΄,20], Βασιλείου Μυστακίδη, έκθεσις των πεπραγμένων εν τη Π.Μ.Γ, Σχολή του σχολικού έτους 1920-1921, Τυβίγγη, 1921]

Διδάσκαλοι

Μανουήλ Κορίνθιος, συνδιδάσκαλος του Καμαριώτη πιθανώς από 1484. [Τ.Ε., Α΄, 11]
Ιωάννης Δοκιανός, 1499- . [Τ.Ε., Α΄,11]
Μ. Συρίγος, συνδιδάσκαλος του Ιωάννη Ζυγομαλά και του Θεοδόσιου Ζυγομαλά.
[Τ.Ε., Α΄, 11, σημ. 2]
Μανουήλ Μαλαξός. συνδιδάσκαλος του Ιωάννη Ζυγομαλά και του Θεοδόσιου Ζυγομαλά. [Τ.Ε., Α΄, 11, σημ. 2]
Λέανδρος Μινδόνιος, συνδιδάσκαλος του Ιωάννη Ζυγομαλά και του Θεοδόσιου Ζυγομαλά. [Τ.Ε., Α΄, 11, σημ. 2]
Συμεών Καβάσιλας, συνδιδάσκαλος του Ιωάννη Ζυγομαλά και του Θεοδόσιου Ζυγομαλά. [Τ.Ε., Α΄, 11, σημ. 2]
Γεώργιος Αιτωλός, συνδιδάσκαλος του Ιωάννη Ζυγομαλά και του Θεοδόσιου Ζυγομαλά. [Τ.Ε., Α΄, 11, σημ. 2]
Ιλαρίων Κύπριος, 1660. [Τ.Ε., Α΄, 6]
Διαμαντής Ρύσιος (ή και Χαλκηδόνιος και Αγκυριανός), συνδιδάσκαλος του σχολάρχη Γερασίμου Ακαρνάν κατά την β΄ σχολαρχία του (1691-1702). [Τ.Ε.,Α΄, 14, σημ, 2]
Βαλάσιος, 1684- , σκευοφύλαξ της Μ. Εκκλησίας. [Τ.Ε., Α΄, 14, σημ. 2]
Ιάκωβος Μάνος ο Αργείος. [Τ.Ε., Α΄, 14, σημ. 2]
Αντώνιος ο Βυζάντιος, 1705-1719 ( ή 1720), του γραμματικού τμήματος. [Τ.Ε., Α΄, 14,σημ. 3], [Π. Ζερλέντης, "Πλάτων", Ζ΄,1885, σ. 289], [ΒΖ,ΧVI, σ. 141- ]
Χουρμούζιος Βυζάντιος, 1705-1719 (ή 1720)
Νικόλαος Κριτίας ο Προυσαεύς, 1720-
Δασκαλάκης, 1720-
Αζαρίας Τζιγαλάς,. [Τ.Ε., Α΄, 14, σημ. 3]
Ν. Κριτίκας. [Τ.Ε., Α΄, 14,σημ. 3], [Χρυσόστομος, Η. Τσίτερ, μονογραφία για Κριτίκα, Αθ. 1935]
Ιωακείμ ο Αντιπάριος, 1763- , υποδιδάσκαλος
Ανανίας ο Αντιπάριος, 1763- , υποδιδάσκαλος
Χρύσανθος ο Αιτωλός, 1763-1769, υποδιδάσκαλος
Γεώργιος Βυζάντιος, υποδιδάσκαλος. [Τ.Ε., Α΄, 21]
Δωρόθεος Λέσβιος, υποδιδάσκαλος. [ Τ.Ε., Α΄, 21]
Προκόπιος (Παναγιώτης) Βυζάντιος
Νικόλαος Ζεργούλης, υποδιδάσκαλος. [Τ.Ε., Α΄, 21]
Ματθαίος εξ' Αίνου, (υποδιδάσκαλος). [Τ.Ε., Α΄, 21]
Σέργιος Μακραίος, συνδιδάσκαλος κατά την σχολαρχία του Χρύσανθου Αιτωλού (1769-1744). [Τ.Ε., Α΄, 16]
Βασίλειος, συνδιδάσκαλος κατά την σχολαρχία του Χρύσανθου Αιτωλού (1769-1744). [Τ.Ε., Α΄, 16]
Αρσένιος ο Σηλυβριανός, συνδιδάσκαλος κατά την σχολαρχία του Χρύσανθου Αιτωλού (1769-1744). [Τ.Ε., Α΄, 16]
Ματθαίος ο Γανοχωρίτης, συνδιδάσκαλος κατά την σχολαρχία του Χρύσανθου Αιτωλού (1769-1744). [Τ.Ε., Α΄, 16]
Θεοδόσιος, 1793-1795. [Τ.Ε., Α΄, 16]
Δημήτριος, 1793-1795 και 1795-1797. [Τ.Ε.,Α΄, 16]
Μακάριος, 1797-1798
Ματθαίος, 1797-1798
Μακάριος, 1797-1798
Γαβριήλ, 1797-1798
Δαμασκηνός, 1797-1798
Ανανίας, 1797-1798
Ματθαίος, 1801-1803
Γεώργιος,1801-1803
Ιωάννης Λεοντόπουλος, 1804-1814. [Τ.Ε., Α΄, 16]
Ιωάννης Τσελεμπής, 1804-1814. [Τ.Ε., Α΄, 16]
Νικόλαος Λογάδης, 1804-1814 και (1820- ). [Τ.Ε., Α΄, 16, 18]
Διονύσιος, 1807-1809, κατά την σχολαρχία του Πλάτωνα Φραγγιάδη. [Τ.Ε., Α΄, 17], [Επιτομή της Γενικής Ιστορίας της υπό Λάμπρου Αντωνιάδη εκ του Γαλλικού μεταφρασθείσης και εκ του πατριαρχικού τυπογραφείου εκδοθείσης το 1808, εν καταλόγω συνδρομητών]
Νικόλαος (ίσως ο Λογάδης), 1814-1815
Ματθαίος, 1828-
Αγαθάγγελος Παλαντζάνης, κατά την σχολαρχία του Ν. Λογάδη (1830-1835)
Πανάρετος Πελοποννήσιος, κατά την σχολαρχία του Ν. Λογάδη (1830-1835)
Κλεομένους Θεόδωρος, κατά την σχολαρχία του Ν.Λογάδη (1830-1835)
Δημήτριος Πηλείδης, κατά την σχολαρχία του Ν. Λογάδη (1830-1835)
Ονούφριος Κύπριος, κατά την σχολαρχία του Ν. Λογάδη (1830-1835). [Τ.Ε., Α΄, 18, 21], [Γεδεών, ΧΠΑ,σ. 134- ]
Κωνσταντίνος Ευθυβούλης, (-1839). [Τ.Ε., Α΄, 18]
Νεόφυτος Χίος. [Τ.Ε., Α΄,21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Αβακούμ Πελοποννήσιος. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Ιωακείμ Κρής. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Αλέξανδρος Μυριοφυτινός. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Παναγιώτης Πελοποννήσιος. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Γεράσιμος Τρικεύς. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Κων/νος Μυτιληναίος. [Τ.Ε., Α΄, 21], [ΕΑ, 1916, ΛΣΤ΄, σ. 90]
Ιωάννης Φιλαλήθης, 1863-1888
Αντώνιος Χαρίλαος, -1888
Βασίλειος Καλλίφρων
Κων/νος Ευθυβούλης
Σκαρλάτος Βίλκιος (το γένος Γερμανός)
Δημήτριος Βαλασίδης
Κων/νος Κρης
Κων/νος Φωτιάδης έπειτα ηγεμών Σάμου
Κων/νος Ζαχαριάδης, (+1917)
Ιωάννης Αριστοκλής
Ανδρέας Σπαθάρης
Αιμύλιος Νοννότης
Νικόλαος Γεωργιάδης
Αναστάσιος Χουρμουζιάδης
Αλέξανδρος Κωνσταντινίδης
Αριστομένης Λουκίσης
Κωνσταντίνος Ορφανουδάκης
Θεμιστοκλής Σαλτέλης
Ευάγγελος Αμαξόπουλος
Οσβάλδος Ρου, (Γάλλος)
Ερνέστος Ρου
Αβραάμ Μαλιάκας
Νικόλαος Βούρος
Ιωάννης Χλωρός
Γεώργιος Μακρίδης
Δημοσθένης Οικονομίδης
Παναγιώτης Παπακωνσταντίνου
Αλέξανδρος Δελίστοβιτς
Βασίλειος Μυστακίδης
Μηνάς Αυθεντόπουλος
Κορνήλιος Σπαθάρης
Πρόδρομος Αναστασιάδης
Δημήτριος Μοστράτος
Ιωακείμ Βαλαβάνης
Δημήτριος Σάρος. [Τ.Ε.,Α΄, 22, σημ. 1], [Γ. Δροσίνης, "Η Μεγάλη του Γένους Σχολή" εν "Εθνική Αγωγή", Αθ. 1904, Ζ΄,σ. 544-565]
Καθηγητές μετά το σχολικό έτος 1920-1921:
Γ. Λιανόπουλος
Ι. Αρβανιτάκης
Χ. Πανταζίδης
Σ. Μπάρκα
Ι. Παπαδόπουλος
Δ. Γεωργιάδης
Α. Καρούσος
Α. Ιατρόπουλος
Σ. Λαδικός
Δ. Ασπρόπουλος
Ε. Φλώρος
Κ. Χριστοφορίδης
Β. Μυστακίδης
Δ. Οικονομίδη
Δ. Σάρος

Μαθητές

Σκαρλάτος Βυζάντιος, στο διάστημα 1821-1828. [Τ.Ε., Α΄, 18, σημ. 1]
Στέφανος Δραγούμης. [Τ.Ε., Α΄, 39, σημ. 1]
Γεώργιος Χρυσοβέργης, 1816-1820. [Τ.Ε., Α΄, 42, σημ. 1]
Μανουήλ Δημητρίου. [Τ.Ε., Α΄, 76]

Αριθμός μαθητών

Οικονομικά

Μανωλάκης εκ Καστοριάς, 1663, οικονομική βοήθεια για την σύσταση του φιλοσοφικού τμήματος. [Τ.Ε., Α΄, 6]
Το 1663 ο πατριάρχης Διονύσιος Γ΄ ο Βάρδαλης συνιστά με σιγίλλιο 12 υποτρόφους. [Τ.Ε., Α΄, 7]
Μανωλάκης εκ Καστοριάς, 1691, οικονομική βοήθεια για την ανασύσταση της σχολής. [Τ.Ε., Α΄,7]
Το 1691 δίδεται έκτακτη οικονομική βοήθεια από τις εκκλησίες Εξ Μαρμάρων και Υψωμαθείων. [Τ.Ε., Α΄, 7]
Το 1691 ο ετήσιος μισθός του σχολάρχη (διδασκάλου των επιστημονικών και φιλοσοφικών μαθημάτων) ήταν 200 γρόσια (800 φράγκα). Ο μισθός των εγκύκλιων σπουδών ήταν 150 γρ. (600 φράγκα). Οι μισθοί δίνονταν από την εκκλησία Εξ Μαρμάρων. [Τ.Ε., Α΄, LXV]
Το 1748 καθορίζονται τακτικοί πόροι από τον πατριάρχη Παΐσιον τον από Νικομηδείας. [Τ.Ε., Α΄, 7]
Το 1759 καθορίζονται και εξασφαλίζονται πόροι υπό τον πατριάρχη Σεραφείμ τον από Φιλιππουπόλεως. [Τ.Ε., Α΄, 7]
Το 1769 εξασφαλίζονται πόροι από τον πατριάρχη Μελέτιο Β΄ τον από Λαρίσσης. [Τ.Ε., Α΄, 7-8]
Η σχολή είχε πόρους από ετήσιες χορηγίες αρχιεπισκοπών, επισκοπών και μητροπόλεων. Το 1777 εξασφαλίζονται οι πόροι αυτοί. [Τ.Ε., Α΄, 8, σημ. 1]
Το 1793 καθορίζονται οι διαρκείς πόροι από τον πατριάρχη Νεόφυτο Ζ΄. [Τ.Ε., Α΄, 8]
Σαμουήλ ο Χαντζερής, Κληροδότημα. [Τ.Ε., Α΄, 29, σημ. 2]
Το 1809 τροποποιείται η διάταξη για τους μόνιμους πόρους από τον πατριάρχη Ιερεμία τον από Μυτιλήνης. [Τ.Ε., Α΄, 9]
Προϋπολογισμός σχολής σχολικού έτους 1920-1921: Έσοδα: 2,859,854,25 γρόσια και έξοδα: 2,592,129 γρόσια.

Πρόγραμμα σπουδών

Ο πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις εισήγαγε έδρα φιλοσοφικών μαθημάτων στα οποία διδασκόταν και φυσική. [Τ.Ε., Α΄,12]
Στην σχολή λειτουργούσαν γραμματικό και φιλοσοφικό τμήμα. Το φιλοσοφικό τμήμα ιδρύεται το 1663 υπό του πατριάρχου Διονυσίου Γ΄ του Βάρδαλη. [Τ.Ε., Α΄, 6]. Επανιδρύεται το 1777 υπό του Σωφρονίου Β΄ του από Ιεροσολύμων [Τ.Ε., Α΄, 7] και κλείνει τελικά το 1790 [Τ.Ε., Α΄, 16]. Στην σχολή διδάσκονταν φιλοσοφικά και θεολογικά μαθήματα, αρχαία ελληνικά, φιλολογία, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες. [Τ.Ε., Α΄, 23]
Η διάρκεια των σπουδών ήταν δεκαετής. [Τ.Ε., Α΄, 24], [Γεδεών, "Γράμματα Πατριαρχικά περί της Μ. Γ. Σχολής", Κων/πολις, 1903, σ. 41]
Η έναρξη των μαθημάτων γινόταν τον Σεπτέμβριο με την εκφώνηση εναρκτήριου λόγου. [Τ.Ε., Α΄, CXXI,CXXII]
1888, δημιουργείται Διδασκαλείο στην σχολή. [Τ.Ε., Α΄, 22]

Κτίρια

Κατά την σχολαρχία του ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος δίδασκε τα επιστημονικά και φιλοσοφικά μαθήματα σε οίκημα στο Αγιοταφικό Μετόχι στο Φανάρι. Σε άλλο οίκημα διδάσκονταν τα γραμματικά. [Τ.Ε., Α΄, 14, σημ. 1], [Γεδεών, ΧΠΑ, σ. 98]
Το 1769 εξασφαλίζεται οίκημα για την σχολή από τον πατριάρχη Μελέτιο Β΄. [Τ.Ε., Α΄, 7]
Το 1817 προσδιορίζεται το οίκημα της προκαταρκτικής σχολής στο Φανάρι για τους φτωχούς μαθητές, από τον πατριάρχη Καλλίνικο Στ΄. [Τ.Ε., Α΄, 9]
Στο διάστημα 1850-1883 η σχολή βρίσκεται εγκατεστημένη στο Φανάρι απέναντι από τα πατριαρχικά οικήματα. [Τ.Ε., Α΄, 9]
Το 1882 ολοκληρώνεται νέο κτίριο στο Φανάρι με ενέργειες του πατριάρχη Ιωακείμ Γ΄ και με την συνδρομή της Μονής Βατοπεδίου και του Γεωργίου Ζαρίφη. Το 1883 η σχολή εγκαθίσταται στο νέο κτίριο. [Τ.Ε., Α΄, 10]

Σχόλια

(1) Ο Ευαγγελίδης καταγράφει τη σχολή ως συνέχεια του Πνευματικού Φροντιστηρίου γι' αυτό κάνει λόγο για σύσταση ή ανασύσταση το 1454. Εδώ καταγράφεται ως ξεχωριστή σχολή ενώ ως χρονολογία ίδρυσης καταγράφεται το 1454.
(2) Ίδρυση υπό του Γενναδίου Β΄ του Σχολαρίου.
(3) Οι χρονολογίες των σχολαρχών είναι διαφορετικές στο: [Γεδεών, "Γράμματα Πατριαρχικά περί της Μ. του Γένους Σχολής", Κων/πολις, 1908]
(4) Στο διάστημα 1918-1920 την σχολή διηύθυνε ο αρχαιότερος των καθηγητών. [Τ.Ε., Α΄, 20].Η πληροφορία πρέπει να ελεχθεί γιατί σε άλλο σημείο ο Ευαγγελίδης [Τ.Ε., Α΄, 22] αναφέρει ότι η σχολή δεν λειτουργούσε το διάστημα 1914-1920.
(5) Μετά το 1922 υπήρξαν και Τουρκοδιδάσκαλοι αδρά αμοιβόμενοι. [Τ.Ε., Α΄, 22]

Ελεύθερο πεδίο

(1) Πατριαρχικά σιγίλλια, γράμματα, έγγραφα και εγκύκλιοι που αφορούν την σχολή:
α. Ιούνιος 1663, σιγίλλιο του Διονυσίου Γ΄ για την ανασύσταση της σχολής. [Τ.Ε., Α΄, 6-7]
β. 1730, σιγίλλιο στο οποίο περιγράφεται η κατάσταση της σχολής. [Τ.Ε., Α΄, 11, σημ 2]
γ. 1 Μαρτίου 1769, σιγίλλιο στο οποίο αναφέρεται ο τόπος λειτουργίας της σχολής. [Τ.Ε., Α΄, 17, σημ. 1], [Β. Μυστακίδη, Ιστορικαίς ειδήσεσι περί Καρούτσεσμε, Αθ. 1888, σ. 51-2]
δ. Ιανουάριος 1804, 2 σιγίλλια για την μετάθεση της σχολής στο Καρούτσεσμε.Το ένα σιγίλλιο δημοσιεύεται στο: [Μ. Χαμουδόπουλος, ΕΑ, Α΄, σ. 287-292]. Το άλλο στο: [Β. Μυστακίδη, Ιστορικαίς ειδήσεσι περί Καρούτσεσμε, Αθ. 1888, σ. 51-52]. [Τ.Ε., Α΄, 17]
ε. Φεβρουάριος 1804, έκδοση εγκυκλίου για την σχολή υπό του Βελεγράδων Άνθιμου. [Τ.Ε., Α΄,17]
στ. 1759, πατριαρχικό γράμμα του Σεραφείμ Β΄ υπέρ της σχολής. [Τ.Ε., Α΄, 15,σημ.1], [Μ. Χαμοδόπουλου, "Αλήθεια", σ. 236-238]
ζ. 1760, πατριαρχικό γράμμα του Σεραφείμ Β΄ υπέρ της σχολής . [Τ.Ε., Α΄, 15, σημ.1], [Μ. Χαμοδόπουλου, "Αλήθεια", σ. 236-238]
(2) Διαμάχες:
α. Κατά την σχολαρχία του Καλλονά (1665-) υπήρξαν ταραχές και διαμάχες στην σχολή. [Τ.Ε., Α΄, 13, σημ. 1]
β. Κατά την σχολαρχία του Ιάκωβου Πιτζιπιού (1849) υπήρξαν ταραχές και διαμάχες στην σχολή τα λεγόμενα "Πιτσιπιακά". Ο Ιάκωβος ο Πιτζιπιός δημιούργησε σκάνδαλα και επαύθει. [Τ.Ε., Α΄, (19,σημ.1), (LXXXVII)], [Γεδεών, ΧΠΑ, σ. 198]
(3) Αναγνώριση και επικύρωση του θεολογικού χαρακτήρα και του προορισμού της σχολής:
α. 1716-1726, υπό του πατριάρχου Ιερεμίου Γ΄ του από Καισαρείας. [Τ.Ε., Α΄, 6]
β. 1769, υπό του πατριάρχου Μελετίου Β΄ του από Λαρίσσης. [Τ.Ε., Α΄, 7]
γ. 1793, υπό του πατριάρχου Νεοφύτου Ζ΄ του από Μαρωνείας. [Τ.Ε., Α΄, 8]
δ. 1804. [Τ.Ε., Α΄, 8]
ε. 1864. [Τ.Ε., Α΄, 10]
(4) Σύσταση επιτροπών:
α. 1793, σύσταση διαρκούς εφορίας και επιτρόπων για την λειτουργία της σχολής και καθορισμός των καθηκόντων τους. [Τ.Ε., Α΄, 8]
β. 1797, καθορισμός των καθηκόντων των επιτρόπων της σχολής ως βοηθών των διαρκών εφόρων. [Τ.Ε., Α΄, 8]
γ. 1847, σύσταση εκτάκτου πολυμελούς επιτροπείας για την ηθική και υλική βελτίωση της σχολής. [Τ.Ε., Α΄, 9]
(5) Περί βιβλιοθηκών:
α. 1769, ίδρυση βιβλιοθήκης στην σχολή υπό του πατριάρχου Μελετίου Β΄ του από Λαρίσσης. [Τ.Ε., Α΄, 7]
β. 1807, μεταφορά της βιβλιοθήκης του Νικηφόρου Θεοτόκη από το Άγιο Όρος στην Μ. του Γένους Σχολή. Πριν την μεταφορά υπήρξε διαμάχη με τους μοναχούς του Αγίου Όρους που επέμεναν η βιβλιοθήκη να παραμείνει στην Αθωνιάδα Ακαδημία. Η βιβλιοθήκη είχε 7000 τόμους και 40 χειρόγραφα. [Τ.Ε., Α΄, 100], [Μ. Παρανίκα, Σχεδίασμα, σ. 26], [Λ. Βρακίνη, Βιογραφικά Σχεδάρια, Β΄, σ. 165-167], [Νικηφόρος Γλυκάς, ΕΦΣΚ, ΙΓ΄,1879-1880, σ. 219-251], [Ημερ. Ανατολής, 1883], [Κόσμος, ΙΗ΄,σ. 287]
γ. 1804, διορίζεται βιβλιοφύλακας ο Πλάτων Φραγκιάδης. [Τ.Ε., Α΄, 17, σημ. 1]
(6) Προσαρτήσεις – αποσπάσεις μονών:
α. 1798, προσάρτηση στην σχολή της Μονής του Σωτήρος Χριστού από τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄. Το 1799, η Μονή αποσπάται από την σχολή από τον πατριάρχη Νεόφυτο Ζ΄. [Τ.Ε., Α΄, 8]
β. 1826, προσάρτηση της Μονής Καμαριωτίσσης της Χάλκης. Η μονή αποσπάται από την σχολή σιωπηρά μετά από μία πενταετία. [Τ.Ε., Α΄, 9]
(7) 1804, αποφασίζεται η έκδοση της "Κιβωτού", λεξικού της ελληνικής γλώσσας με δαπάνες των Ζωσιμάδων. [Τ.Ε., Α΄, 9]
(8) 1814, εκφωνεί εναρκτήριο λόγο ο Κούμας. [Τ.Ε., Α΄, 18], [ΛΕ, 1814, σ. 123-124]
(9) Ο διδάσκαλος της σχολής ονομαζόταν: νομοδιδάσκαλος, ο καθολικός, ο μέγας, ο οικουμενικός, ο του Αποστόλου, ο διδάσκαλος των διδασκάλων, των επιστολών, του Ευαγγελίου ή των Ευαγγελίων, τα Θεία, των ιατρών, της Μ. Εκκλησίας, της Οικουμένης, των ρητόρων, των φιλοσόφων, του ψαλτηρίου. Οι βοηθοί διδάσκαλοι αποκαλούνταν: επιστατούντες. [Τ.Ε., Α΄, 12]

googlemap

Για να αντλήσετε όλη την περιεχόμενη πληροφορία της βάσης δεδομένων δείτε τις βραχυγραφίες.