Βιογραφίες

Σπαρμιώτης Ιωνάς [περ. 1770 - περ. 1830]

Κληρικός και λόγιος, ο Ιωνάς Σπαρμιώτης άκμασε στις αρχές του 18ου αιώνα. Διετέλεσε σχολάρχης αναπτύσσοντας διδακτική δραστηριότητα σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου, ενώ ασχολήθηκε και με μεταφράσεις κειμένων μαθηματικού χαρακτήρα.

Γεννήθηκε στο χωριό Λειβάδιον του Ολύμπου ή στο Σπαρμός της ίδιας περιφέρειας, απ’ όπου ίσως να προέρχεται η επωνυμία του. Σύμφωνα με άλλες πηγές καταγόταν από την Κεφαλονιά. Μαθήτευσε στο Βλαχολείβαδο (ή Λειβάδιον) κοντά στον Ιωάννη Πέζαρο για το διάστημα από το 1775 έως το 1780, ενώ φέρεται να φοίτησε και στο σχολείο της Ραψάνης [Αραβαντινός, 1960: 197]. Δάσκαλός του υπήρξε αργότερα ο ιατροφιλόσοφος Σπυρίδων Ασάνης από τον οποίο διδάχθηκε την Άλγεβρα του Γάλλου μαθηματικού Αββά Δελλά Καΐλε (A. Caille). Εισήλθε νωρίς στο μοναχικό βίο στην μονή Αγίας Τριάδος Σπαρμού στον Όλυμπο και αργότερα χειροτονήθηκε ιερέας. [ΘΗΕ, 1966: 353]

Εν συνεχεία πρόκειται να αναπτύξει διδακτική δραστηριότητα σε διάφορες περιοχές του ελλαδικού χώρου, όπως το Βλαχολείβαδο, η Τσαρίτσανη, η Θεσσαλονίκη, το Βελβενδό και τα Αμπελάκια. Σύμφωνα με μαρτυρία του Κ. Κούμα, ήταν συχνή η εναλλαγή των σχολείων στα οποία αναλάμβανε τη διεύθυνση. Το 1788, λοιπόν, ανέλαβε τη διεύθυνση του σχολείου στο Βλαχολείβαδο αντικαθιστώντας τον συμμαθητή του Τιμόθεο, που είχε προσκληθεί στον Τύρναβο. Επτά χρόνια αργότερα διαδέχεται τον Αθανάσιο Πάριο ως σχολάρχης στη Θεσσαλονίκη. Είναι η περίοδος που θα έλθει σε επαφή με τον Κεφαλλονίτη Σπ. Ασάνη [Αραβαντινός, 1960: 197]. Ο ίδιος ο Σπαρμιώτης πάλι αναφέρει πως τον Μάρτιο του 1803 μεταφέρθηκε από τη  σχολαρχεία του Επιβάταις σε εκείνη του Μπεσίκτασι για 1400 γρόσια μισθό το χρόνο. Μαθητές του υπήρξαν μεταξύ άλλων ο ιεράρχης Χρύσανθος Βέροιας και κατόπιν Σερρών, ο Κοζανίτης Γεώργιος Σακελλάριος και πιθανότατα ο αρματολός Νικοτσάρας.

Ο Ι. Σπαρμιώτης επεξεργάστηκε τη μετάφραση του έργου Στοιχεία Αριθμητικής και Άλγεβρας του Αββά Δελλά Καΐλε, που είχε αποδώσει στην απλοελληνική ο Σπ. Ασάνης. Με δικές του δαπάνες εξέδωσε το ίδιο κείμενο στα αρχαία ελληνικά στη Βενετία το 1797. Το βιβλίο, που προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί από τα ελληνικά φροντιστήρια, επανεκδόθηκε τρία χρόνια αργότερα [ΜΕΕ, 1926: 199]. Ασχολήθηκε, επίσης, με την μετάφραση στα ελληνικά του έργου Σύνοψις των κωνικών τομών του Γουΐδωνος του Γρανδή, που τυπώθηκε στη Βενετία το 1802. Τέλος, ο Σπαρμιώτης είναι ο βιβλιογράφος ορισμένων κωδίκων στη μονή της Ολυμπιώτισας Ελασσόνας, όπως του υπ΄αριθμόν 158, που περιέχει μια Γραμματική και το Γνωμολόγιο από διάφορους σοφούς, και του κώδικα 183 με κεφάλαια γραμματικής, μετρικής και συντακτικού. Σε αυτόν αποδίδονται ακόμη οι αριθμοί των κωδίκων 8, 19, 49, 95, 144, 152, 159, 161 καθώς και των εντύπων 111, 122, 177, 441 και 455 της ίδιας βιβλιοθήκης. [ΘΗΕ, 1966: 353] 

Εργογραφία


  • Στοιχεία αριθμητικής τε και αλγέβρaς (μετάφραση), Βενετία, 1797
  • Σύνοψις των κωνικών τομών (μετάφραση), Βιέννη, 1802
Ε. ΑΜΥΓΔΑΛΑΚΗ 
Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ


 

Ενδεικτική Βιβλιογραφία


  • Αραβαντινός Π., (1960), Βιογραφική συλλογή λογίων της Τουρκοκρατίας (επιμέλεια Κ.Θ.Δημαρά), Ιωάννινα.
  • Ευαγγελίδης Τρ., (1936), Η παιδεία επί Τουρκοκρατίας, τ. Α΄, Αθήνα.
  • Ζαβίρας Γ., (1872), Νέα Ελλάς ή Ελληνικόν Θέατρον, Αθήνα.
  • [ΘΗΕ=]. Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, (1966), τ. 11, Αθήνα.
  • [ΜΕΕ=]. Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, (1926), 2η έκδοση, τ. 22, Αθήνα.