Πληροφορίες για το πρόγραμμα «Λόγιοι και Κείμενα του 17^ου – 19^ου αιώνα»

-         από που προήλθε το υλικό του προγράμματος;

Βιογραφίες Λογίων:   Οι περισσότερες βιογραφίες λογίων συντάχθηκαν από την Ευλαλία Αμυγδαλάκη και την Αναστασία Παρασκευοπούλου. Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών στο πλαίσιο του προγράμματος ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ. Η Ελένη Αντζουλάτου συνέταξε τη βιογραφία του Ιωάννη Καρανδηνού. Η Βαρβάρα Σπυροπούλου και ο Μανώλης Πατηνιώτης συνέταξαν τις βιογραφίες του Ευγένιου Βούλγαρη και του Νικηφόρου Θεοτόκη. Η τελική μορφή του παραπάνω προγράμματος ήταν σε μορφή word ή html.

Περιηγήσεις Λογίων:   Οι πληροφορίες για τις περιηγήσεις των λογίων στον ευρωπαϊκό χώρο προέρχονται από βάση δεδομένων, που συνέταξε ο Μανώλης Πατηνιώτης στο πλαίσιο της έρευνας που πραγματοποίησε η ομάδα STEP (Science and Technology in the European Periphery) για τα επιστημονικά ταξίδια των λογίων της περιφέρειας στον ευρωπαϊκό χώρο.

Χειρόγραφα:   Η αποδελτίωση των καταλόγων χειρογράφων έγινε από την Ελένη Αντζουλάτου και τη Γεωργία Σιψή. Η ηλεκτρονική επεξεργασία και περαιτέρω τεκμηρίωση των καταχωρήσεων έγινε από τη Νάνσυ Μεγρέμη.

Έντυπα κείμενα:   Η ψηφιοποίηση των κειμένων έγινε στο Εργαστήριο Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Ιστορικών Αρχείων, στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ [βλέπε εδώ περισσότερες πληροφορίες], από το 1995 έως το 1998 και το τελικό προϊόν του προγράμματος αποθηκεύτηκε σε cd rom σε αρχεία html.

Ελληνικές Σχολές και Σχολεία:   Μεγάλο μέρος του σχετικού υλικού αντλήθηκε από το κλασικό έργο του Τρ. Ε. Ευαγγελίδου, Η Παιδεία επί Τουρκοκρατίας, ένα βιβλίο γραμμένο το 1936, σημαντικό στην εποχή του, οι πληροφορίες του οποίου, όμως, χρειάστηκε να ελεγχθούν εκ νέου. Έτσι, έγινε προσπάθεια να συνδυαστούν οι πληροφορίες αυτές με μαρτυρίες προερχόμενες και από άλλες πηγές. Στην αποδελτίωση των πηγών εργάστηκαν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές του ΜΙΘΕ Στάθης Αραποστάθης, Κώστας Δεληγιάννης, Ηλίας Καρκάνης και Παναγιώτης Σάμιος. Το τελικό προϊόν της παραπάνω εργασίας ήταν 770 αρχεία word.

Λεξικό επιστημονικών όρων:   Το Ιστορικό λεξικό φιλοσοφικών κι επιστημονικών όρων, αντλεί το υλικό του από ελληνικά φιλοσοφικά και επιστημονικά κείμενα, που τυπώθηκαν μεταξύ 1600 και 1821 και βρίσκονται καταχωρημένα στην ψηφιακή βιβλιοθήκη ΕΛΛΗΝΟΜΝΗΜΩΝ. Περιλαμβάνει όλους τους κύριους όρους φυσικής φιλοσοφίας, μαθηματικών, γεωγραφίας, «εμπορικής επιστήμης», φυσικής ιστορίας και φιλοσοφίας. Το υλικό του προγράμματος αντλήθηκε από το βιβλίο της Κατερίνας Σούλα, «Ιστορικό Λεξικό επιστημονικών όρων» και από το πρόγραμμα «Ευρετήριο επιστημονικών όρων» που φιλοξενήθηκε στο πρόγραμμα "Κατοπτρον"

-         Ποιος ήταν ο σκοπός του προγράμματος;

Ο σκοπός του προγράμματος ήταν η κατασκευή ενός πληροφοριακού συστήματος που θα δίνει πρόσβαση στην Ελληνική πνευματική παραγωγή του 17^ου – 19^ου αιώνα με ενιαίο τρόπο.

-         Πως υλοποιήθηκε το πρόγραμμα;

Το πρώτο βήμα ήταν κατασκευή βάσεων δεδομένων για τα παραπάνω 6 συστατικά μέρη του προγράμματος (δηλαδή τις βιογραφίες , τα έντυπα κείμενα, τα χειρόγραφα κλπ)

Όμως το υλικό που προήλθε από τα παραπάνω προγράμματα ήταν ετερογενές δηλαδή κείμενα html ή word, ολόκληρα βιβλία (text) και στην καλύτερη περίπτωση βάσεις δεδομένων της μορφής access 95.
Ό,τι ήταν σε μορφή access μετατράπηκε σε βάσεις δεδομένων MySQL , ό,τι ήταν σε μορφή κειμένου κλπ επεξεργάστηκε με τεχνικές data extraction και κατασκευάστηκαν βάσεις δεδομένων MySQL.

Επίσης κάθε συστατικό μέρος του προγράμματος αντιστοιχούσε - αναφερόταν σ‘ έναν κατάλογο Λογίων, ο οποίος ήταν διαφορετικός σε κάθε περίπτωση.
Για να γίνει πιο κατανοητό το πρόβλημα, η αναζήτηση του Λόγιου «Βούλγαρις» έφερνε πλήθος αποτελεσμάτων διότι εμφανιζόταν ο «Βούλγαρις» ως ο Λόγιος των βιογραφιών, ως ο Λόγιος των εντύπων κειμένων, των χειρογράφων, των περιηγήσεων κλπ.
Και το πρόβλημα γινόταν οξύτερο διότι σε πλήθος περιστάσεων το όνομα «Βούλγαρις» ήταν γραμμένο ανορθόγραφα ή με διαφορετικό τρόπο.

Για αυτόν τον λόγο κατασκευάστηκε μια νέα βάση δεδομένων – το έβδομο συστατικό του προγράμματος -  με όλα τα ονόματα των Ελλήνων Λογίων αφού έγινε κατάργηση των διπλοτύπων ονομάτων και διόρθωση αυτών που ήταν γραμμένων με διαφορετικό τρόπο. Στην επόμενη φάση τα έξι συστατικά μέρη του προγράμματος συνδέθηκαν με νέα βάση που περιείχε τα ονόματα των Λογίων.
Επίσης προστέθηκαν κατάλληλα πεδία στις 7 προηγούμενες βάσεις δεδομένων, πολλές απ’ αυτές χωρίστηκαν, δημιουργήθηκαν νέες και όλες συνδέθηκαν αναμεταξύ τους με πολλαπλούς τρόπους.

Όπου υπήρχαν πεδία που αφορούσαν «Τόπο» συσχετίσθηκαν με πληροφορία γεωγραφικού προσδιορισμού [γεωγραφικό μήκος και πλάτος] και προστέθηκαν πεδία που αξιοποιούσαν περαιτέρω τις υπάρχουσες βάσεις με σκοπό την διαδραστική αναπαράσταση της πληροφορίας σε γεωγραφικούς χάρτες.

Για την περαιτέρω αξιοποίηση του συστήματος έγιναν τα κατάλληλα ερωτήματα [queries] για την στατιστική μελέτη του υπάρχοντος υλικού. Αφού ολοκληρώθηκε η κατασκευή του ενιαίου πληροφοριακού συστήματος φιλοξενήθηκε σ’ ένα σύστημα διαχείρισης περιεχομένου τύπου Joomla!.

-         Έχει ολοκληρωθεί το πρόγραμμα;

Το πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί όσον αφορά την λειτουργικότητα και την αξιοπιστία του.
Όμως ένα πρόγραμμα έχει αξία όταν δίνει την δυνατότητα της συνεχούς ενημέρωσης, διόρθωσης και προσθήκης του υλικού του και όταν το πληροφοριακό σύστημα που το φιλοξενεί εξυπηρετεί τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις.

Γι’ αυτό τον λόγο πρώτον γίνεται  συστηματική αναβάθμιση του πληροφοριακού συστήματος στις τελευταίες ενημερωμένες και χωρίς κενά ασφαλείας γλώσσες προγραμματισμού και δεύτερον έχει κατασκευασθεί ένα front end περιβάλλον που δίνει με απλό τρόπο την δυνατότητα επεξεργασίας – προσθήκης των δεδομένων [βλέπε

Ήδη έχουν προστεθεί βιβλία στο πρόγραμμα «Ελληνομνήμων», βιογραφίες Λογίων με αναφορές κατ’ ευθείαν στις πρωτότυπες πηγές σε μορφή pdf και όπου γίνονται διορθώσεις αναφέρεται με σύνδεσμο η πρωτότυπη πηγή σε ψηφιακή μορφή.

Επίσης όλα τα ψηφιακά κείμενα σε μορφή pdf έχουν υποστεί επεξεργασία με την διαδικασία της οπτικής αναγνώρισης χαρακτήρων.

[Το παρόν πρόγραμμα ήταν ιδέα, πρωτοβουλία και υλοποίηση του Αλέξανδρου Αγγελάκη]