ονομάζεται η ιστορία της γης που προσπαθεί να εξηγήσει δια πιθανών συμπερασμάτων τη γένε­ση και μορφή της γης ως την παρούσα κατάστασή της. Διότι όταν τα πράγματα δεν έχουν αυτόπτες μάρτυρες, τότε ο άνθρωπος καταφεύγει σε συμπεράσματα, που μπορεί να είναι διάφορα ή και εκ διαμέτρου αντίθετα. Η γεωγονία προσπαθεί να προσδιορίσει τα αίτια των φαινομένων της γης, τα οποία αναπτύσσονται σύμφωνα με τους νόμους της φύσης. Πρέπει να στηρίζεται όμως αυτή και σε άλες επιστή­μες, όπως τη φυσική ιστορία, που κατατάσσει σε κλάσεις τα γένη της φύσης, τη φυσική και χημεία, που αναπτύσσουν τους νόμους της φύσης, οι οποίες δεν είναι άλο παρά εξήγηση δια τεκμηρίων των μεταβολών της γης από φυσικά αίτια. Η γεωγονία λοιπόν που στηρίζεται στις παραπάνω επιστήμες είναι μια υπόθεσις που γίνεται πιθανότερη καθόσον είναι σύμφωνοη με τα παρελθόντα και παρόντα προ­φανή συμβάντα της φύσης και με τους κοινούς νόμους. Όλες οι γεωγονίες ή θεωρί­ες της γης διαιρούνται σε δύο γενικές κλάσεις. Σύμφωνα με αυτές οι μεν θεωρούν ότι η γη συγκροτήθηκε από το πυρ και γι’ αυτό ονομάζονται ηφαίστιοι (οπαδοί της ηφαίστιας θεωρίας), οι δε θεωρούν ότι προήλθε από το ύδωρ και γι’ αυτό ονομάζο­νται ποσειδώνιοι.