εξερχόμενος ο άνθρωπος εκ των χειρών της φύσεως επι­κοινωνεί με αυτή δια των πέντε αισθήσεων, δεχόμενος ηδονικές ή αλγεινές προσβολές από τα περί εαυτόν σώματα. Ο άνθρωπος από τη στιγμή που θα γεννηθεί είναι υποκείμενο των εξωτερικών σωμάτων. Όμως το θέατρο αυτό της φύσεως, εκτυλίσ­σοντας το νου του ανθρώπου κάνει ορατές και άλες δυνάμεις, όπως τη μνήμη, τη φαντασία, το λογικό και τη συνείδηση, που αποτελούν τα άλα μέσα επικοινωνίας του με τη φύση. Έτσι η διάνοια ή η χρεία του συλογίζεσθαι γίνεται αναγκαία στον άνθρωπο όσο και οι φυσικές του ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι ο άνθρωπος φύσει του ειδέναι ορέγεται και αποφεύγει την άγνοια. Και καθώς είναι φύσει λογικό ον στρέφεται εκ φύσεως προς τη φύση, αποκτώντας νέες σχέσεις και αναφορές προς αυτή. Στρεφόμενος προς τον εξωτερικό κόσμο, ζητεί τρόπους να μάθει τους λόγους των φαινομένων που κατά το Σιμωνίδη είναι ίδιον μόνον του Θεού. Οι γνώσεις του ανθρώπου θα μπορούσαν να θεωρηθούν είτε ατομικές και γενικές ή καθόλου είτε περί των αρχών και αιτίων των φαινομένων, πράγμα που λέγεται επιστήμη. Και επειδή τα φαινόμενα είναι όχι μονοειδή αλά πολών ειδών και οι επιστήμες πολές. Η επιστήμη λοιπόν των λόγων των επιστημών και των τεχνών ονομάζεται Μετα­φυσική. Εκάστη των επιστημών και τεχνών έχει μια δική της Μεταφυσική, δηλαδή δικές της αρχές και λόγους και αν ρωτήσεις έναν αστρονόμο, οπτικό, γεωμέτρη ή ζωγράφο, ο καθένας τους θα σου εκθέσει τη Μεταφυσική της δικής του τέχνης και επιστήμης. Επειδή οι επιστήμες και οι τέχνες δεν είναι τίποτε άλο παρά ανθρώπι­νες γνώσεις ενυπάρχουσες στον εγκέφαλο, επόμενο είναι η θεωρία των λόγων των επιστημών να είναι συνώνυμη με τη θεωρία των λόγων των ιδεών ή των γνωστι­κών του ανθρώπου δυνάμεων. Ώστε η πραγματεία των ψυχικών δυνάμεων ή ενερ­γειών, δηλαδή των ιδεών δεν είναι τίποτε άλο παρά Μεταφυσική. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει και Μεταφυσική της Μεταφυσικής και αυτή θα μπορούσε να είναι η γνώση της ψυχής και του Θεού, διότι ο Θεός αποτελεί την αρχή και αιτία των πάντων, ορατών και αοράτων. Όπως των λοιπών επιστημών εφευρέ­τες υπήρξαν οι Έληνες, έτσι και της Μεταφυσικής αυτοί συνέστησαν συστήματα περί των πρώτων αρχών. Καθώς ο άνθρωπος πρόσκειται στη γνώση και θεωρία των εξωτερικών σωμάτων, η γνώση του εαυτού είναι πολύ δυσκολότερη. Και στη δυσκολία του πράγματος προσθέτηκε με το χρόνο και η αδολεσχία των σοφιστών, που δαπανούν το πολύτιμο κτήμα του ανθρώπου, το χρόνο, σε μωρές συζητήσεις και ακυρολογίες, για το αν οι καθολικές ιδέες είναι ουσίες, αν η ύλη είναι άναρχη, αν υπάρχει κενό, αν υπάρχει κίνηση κ.λπ Σήμερα εξοστρακίζοντας οι μεταφυσικοί όλες αυτές τις συζητήσεις, δεν εκθέτουν τίποτε άλο παρά τα εν ανθρώπω φαινόμε­να, όπως οι αστρονόμοι τα εν ουρανώ, ζητώντας όπου είναι δυνατόν το λόγο και την αρχή των φαινομένων. Καθώς ο άνθρωπος δεν είναι μόνο αισθητικός αλά και λο­γικός, είναι φανερό ότι διαμορφώνεται και άλη πραγματεία περί των γνωστικών της ψυχής δυνάμεων ή ιδεών, η οποία εξεταζόμενη από διαφορετική σκοπιά, έλαβε τρεις ονομασίες: Ιδεολογία, Γενική Γραμματική και Λογική. Αν εξετάσουμε πώς ο άνθρωπος αποκτά τις εικόνες των όντων και γνωρίσουμε ότι αυτές είναι πολυειδώς διάφορες, αυτό λέγεται από τους νεότερους Ιδεολογία. Επειδή οι ιδέες δεν έγιναν μάταια ώστε να μένουν ενταφιασμένες στον εγκέφαλο ενός ατόμου, αλά γίνονται αισθητές και στους άλους δια των σημείων ή λέξεων, κατά τούτο θεωρούμενες οι ιδέες λέγονται Γραμματική. Επειδή όλα τα έθνη είναι μιας και της αυτής φύσεως, δηλαδή όλοι οι άνθρωποι έχουν τις αυτές ιδέες, γενικές και μερικές, αφηρημένες και συγκεκριμένες, γι’ αυτό κάνουμε λόγο για Γενική Γραμματική. Αν κανείς αντί να εξετάζει απλώς τις ιδέες, τις εξετάζει κατά το είναι, δηλαδή αν είναι βέβαιες ή όχι, πιθανές, δυνατές κ.λπ τότε κάνουμε λόγο για Λογική. Ώστε ένεκα των ιδεών έχουμε τρεις πραγματείες: Ιδεολογία, Γενική Γραμματική και Λογική. Αλά επειδή η Ιδεολογία μπορεί να θεωρηθεί με δύο τρόπους, μπορεί να λάβει και άλο όνομα. Όταν οι ιδέες εξετάζονται καθ’ εαυτές, τότε η θεώρηση αυτή ονομάζεται Ιδεολο­γία. Όταν εξετάζονται επί των όντων, λαμβάνει το όνομα Οντολογία. Η θεωρία των αισθητικών και γνωστικών του ανθρώπου δυνάμεων δεν είναι λοιπόν τίποτε άλο παρά μεταφυσική των εκουσίων και ακουσίων κινήσεών του. Αλά επειδή το αίτιο των εκουσίων του ανθρώπου κινήσεων ονομάζεται βούληση, φυσικώς έπεται ότι το βούλεσθαι είναι ουσιωδώς διάφορο από το αισθάνεσθαι και διανοείσθαι. Η εξέταση όλων αυτών των δυνάμεων: αισθήσεων, φαντασίας, μνήμης, λογικού, συ­νειδήσεως, βουλήσεως και αυτεξουσίου δεν είναι παρά θεωρία της ψυχής. Ώστε αν εκ των δυνάμεων της ψυχής μεταβεί κάποιος στη φύση αυτής, αυτό ονομάζεται Ψυχολογία και αποτελεί ένα είδος Μεταφυσικής των εκτεθέντων. Επειδή η γνώση της ψυχής απαιτεί τη γνώση του δημιουργού των όντων, δηλαδή του Θεού, είναι αναγκαία και η απόδειξη του Θεού, πράγμα που ονομάζεται Φυσική Θεολογία.