ένας από τους μεγάλους κινητούς κύκλους της ουράνιας σφαί­ρας, που θεμελιώνεται σε δύο πόλους κινητούς, το Ζενίθ και Ναδίρ, δηλαδή σε δύο κινητά σημεία. Αυτός χωρίζει τη σφαίρα του παντός σε δύο ημισφαίρια, ίσα σε κάθε εποχή και τόπο, το ένα απάνω εις την Γην και φαινόμενον, το άλο από κ άτω εις την Γην (στο κάτω μέρος της γης) και κρυπτόμενον. Λέγεται ορίζων, γιατί από αυτόν προσδιορίζεται το τι μπορούμε να παρατηρήσουμε. Ο ορίζων είναι διπλός: α) αστρονομικός και μαθηματικός ή λογικός και τω λόγω θεωρητός, β) αισθητός και φυσικός.