ακολουθώντας το δόγμα του Νεύτωνα και των περί αυτόν, ως αρχή των όντων λαμβάνεται ένας απειροδύναμος, απει-ρόσοφος νους (το θείον), που θεωρείται ασώματος, άμορφος, απερίληπτος με το νου, απειροτέλειος, από τον οποίο πηγάζει κάθε ύπαρξη, τελειότητα και κίνηση των όντων. Ο πανσθενής αυτός νους δημιούργησε σωματίδια διαφορετικά ως προς την έκταση, το σχήμα και τη φύση (ετερογενή), ορισμένα ως προς τον αριθμό, όσα απαιτεί η συναρμογή και η σύσταση κάθε συντάγματος των σωμάτων. Τα σωματίδια αυτά είναι απλά, χωρίς συσσωρεύσεις και επομένως χωρίς πόρους ή κε­νά διαστήματα, στερεότατα, σκληρότατα, από καμία δύναμη αναλυτά και τελικά άτομα, άποψη που είχε ο Επίκουρος και από τους νεότερους, οι περισσότεροι και επισημότεροι των φιλοσόφων, Γασσένδος, Βοεράβιος, Δεζαγουλέριος, Νιεββεντί-τιος, Αρτσοκέριος, Μουσχεμβροέκιος. Αυτά ονομάζονται στοιχειώδη μόρια, άτομα φυσικά, φύσεις απλές, πρώτες, πρεσβυγενείς. (Νεύτων, Οπτική, ζητημ. λα´) Το καθένα από αυτά συμμετέχει στις 8 καθολικές ιδιότητες των σωμάτων. Στις απλές αυτές φύσεις η ύλη δεν είναι ομοιογενής. Όλες οι μεταβολές της φύσης θα πρέπει να ερμηνευτούν μέσα από τις ποικίλες συζεύξεις και τις νέες συνάφειες των μόνιμων αυτών σωματιδίων. Τα πρεσβυγενή μόρια έχουν μέσα τους τη δύναμη της αδράνει­ας και τους παθητικούς νόμους της κίνησης που αναφύονται από τη δύναμη εκείνη αναγκαίως, αλά και την κίνηση που λαμβάνουν από κάποιες ενεργείς και δρα­στήριες αρχές, όπως η βαρύτης, η αιτία ζέσεως, συγκολήσεως και συνάφειας των σωμάτων. Τα σωματίδια αυτά διαφέρουν από εκείνα του δόγματος του Δημοκρί­του. Σε αυτό τα άτομα ορίζονται ως άπειρα, αιώνια, αυτοφυή, αυτοκίνητα, ομοφυή, διαφέροντα μεταξύ τους ως προς το σχήμα, την έκταση, την ορμή, ενώ στη νεότερη θεώρηση λαμβάνονται ως πεπερασμένα, καθορισμένα στον αριθμό, σύμφωνα με τις ανάγκες της συναρμογής τους, λαβόντα εν χρόνω το είναι και το κινείσθαι υπό του Δημιουργού, παρουσιαζόμενα με πολές διαφορετικές φύσεις, όπως απαιτεί η κατά φύση διαφορά των σωμάτων, που από αυτά δημιουργήθηκαν.