αυτό από το οποίο —ως προϋπάρχον— γίνεται κάτι, π.χ. τα ξύλα και λίθοι λαμβάνονται ως αρχές της οικίας. Αρχές θεωρούνται το καθ’ ο, όπως το σχήμα και η μορφή, το υφ’ ού, όπως η φύση είναι αρχή των φυσικών και η τέχνη των τεχνητών, το δι’ ο ή το ου ένεκα, όπως η νίκη είναι αρχή της αθλή­σεως. Κατά τον Πλάτωνα αρχή θεωρείται και το δι’ ου, όπως το όργανο και το προς ό, όπως το παράδειγμα. Κάθε αίτιο είναι και αρχή, δεν είναι όμως και κάθε αρχή αίτιο. Αντιστοίχως προς την αρχή υπάρχει και το αίτιο. Ως αίτια λαμβάνονται το εξ ου, δηλαδή το υλικό, το καθ’ ο, δηλαδή το ειδικό, το υφ’ ου, δηλαδή το ποιητικό, το δι’ ο, δηλαδή το τελικό, το δι’ ου, δηλαδή το οργανικό, το προς ο, δηλαδή το παρα­δειγματικό.