επειδή στη διάνοια παρεισδύουν πολές φο­ρές αισθήματα, εξ αιτίας αυτού το λογικό εκτός των γνωστικών δυνάμεων μετα­χειρίζεται και τις αισθήσεις. Το λογίζεσθαι υπάρχει εκ φύσεως στον άνθρωπο, γι’ αυτό και ο άνθρωπος θεωρείται λογικός, αν και δεν λογίζονται όλοι οι άνθρωποι. Διότι ο κάθε άνθρωπος λαμβάνει εκ φύσεως το λογικό δυνάμει μόνο και όχι ενερ­γεία. Επειδή η ενέργεια του λογικού δεν είναι τίποτε άλο παρά η μετάβαση από τη μία γνώση στην άλη και επειδή οι γνώσεις των ανθρώπων είναι κτητές, είναι φανερό ότι ο άνθρωπος χρειάζεται χρόνο και κατάληλες περιστάσεις για να απο­κτήσει γνώσεις προς το λογίζεσθαι, ενώ το αισθάνεσθαι δεν χρειάζεται καμία δι­δασκαλία. Το πλήθος των αισθητηρίων όχι μόνο συντρέχει στην επιβεβαίωση της αλήθειας, δηλαδή των ανθρωπίνων γνώσεων, αλά είναι και τόσο αναγκαίο, ώστε απόντων αυτών, το λογικό δεν θα μπορούσε να έχει άλο μέσο προς απόκτηση των ιδεών. Έτσι τα αισθητήρια είναι κατά κάποιο τρόπο χείρες του λογικού και άνθρω­πος χαρακτηρίζεται και αισθητικός. Κάθε αίσθημα όμως δεν είναι όπως η φύση το δημιούργησε, αλά όπως το λογικό, δηλαδή εμείς το διανοούμαστε κατά την προϋπάρχουσα σε μας γνώση που προέρχεται από ετεροειδή αισθήματα. Επομένως τα αισθήματά μας δεν είναι παρά συλογισμοαιθήματα. Επιβεβαιώνεται έτσι ότι η άποψη του Ηρακλείτου, ότι ο άνθρωπος βλέπει δια των ώτων, ακούει και άπτεται δια των οφθαλμών και οσφραίνεται δια των λοιπών αισθητηρίων, που σημαίνει ότι ο άνθρωπος αισθάνεται δια του νοός. Οι θρυλούμενες έμφυτες ιδέες του Καρτεσί-ου, που αποτελούν επανάληψη ανάλογων απόψεων των Πυθαγόρα και Πλάτωνα είναι τόκος ενθέρμου φαντασίας των μεταφυσικών, διότι όλες οι ιδέες είναι επίκτητες. Ο Λώκιος, κατεδαφίζοντας το σύστημα του Καρτεσίου, πρόβαλε την άποψη ότι τίποτε δεν υπάρχει στο νου το οποίο πριν δεν ήταν στην άισθηση, θέση που είχε και ο Αριστοτέλης. Ο άνθρωπος λοιπόν δια των αισθήσεων αισθάνεται τις προσβολές των εξωτερικών σωμάτων και δια του νοός ή των γνωστικών δυνάμεων της ψυχής δημιουργεί νοητά και διανοείται, που σημαίνει ότι οι ανθρώπινες γνώσεις δεν είναι έμφυτες αλά διαμορφώνονται με τη συνδρομή των αισθημάτων. Σημειώνεται δε ότι οι αποφάνσεις της ψυχής αλοιώνονται όχι μόνο από κάθε αισθητήριο, αλά και από τα σπλάχνα μας ή από μικρές εστίες αισθητικότητας. Καθότι η ανατομία θεωρεί ότι όταν εκείνα βλάπτονται, βλάπτονται και τα αισθητήριά μας, πράγμα που συνεπάγεται αλοίωση της ψυχής ή και ολόκληρη παύση της. Έτσι π.χ. πολές ασθένειες του στομάχου και του διαζώματος αλοιώνουν τις λειτουργίες του ακου­στικού αισθητηρίου ή συντελούν στην κώφωση. Τα σπλάχνα του υπογαστρίου ασκούν όχι μικρότερη επιρροή στο αισθητήριο της όρασης, καθώς ασθένειες του ήπατος ή της μήτρας παραλύουν το οπτικό νεύρο και προκαλούν προσωρινή τύ­φλωση ή αν η βλάβη της μήτρας είναι μεγάλη μπορεί να επιφέρει και παντελή βλά­βη της λειτουργίας του νοός. Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί ότι ο άνθρωπος είναι και κινητικός, δηλαδή έχει βούληση, που σημαίνει ότι υφίστανται σε αυτόν ηθικά ορεκτά, δηλαδή επηρεάζεται από ηθικές επιθυμίες.