ΕπεξεργασίαEdit

Λεξικόν

παραφροσύνη - μανία

παραφροσύνη δεν είναι τίποτε άλο παρά ένα είδος ονειρώξεως και υπνολογίας. Η διαφορά ανάμεσα στον παράφρονα και τον υπνολόγο δεν είναι άλη παρά η διάρκεια και η μεγαλύτερη ως επί το πλεί­στον ζωηρότητα με την οποία ξυπνούν στον πρώτο οι ιδέες. Ο παράφρων κάνει και αυτός χρήση μερικών αισθήσεων και μάλιστα της οράσεως, της ακοής και της αφής, χρήση όμως ατελή. Όπως και ο νυκτοβάτης, ο παράφρων βλέπει μπροστά του ανθρώπους, ακούει τη φωνή τους, αλά τους θεωρεί ως άλους. Αυτό συμβαί­νει διότι η παράσταση των παρισταμένων δεν προσφέρει σε αυτούς παρά μορφές ανθρώπων απροσδιόριστες. Η προσοχή ενασχολούμενη με τις ιδέες που διεγείρει η φαντασία, δεν έχει χρόνο να παρατηρήσει και να διακρίνει τις παραμικρές διαφορές των χαρακτηριστικών τους. Στα γενικά σχήματα των ανθρώπων αυτοί εφαρμό­ζουν τις ιδέες των υποκειμένων που έχουν μπροστά στη φαντασία τους και έτσι φαντάζονται ότι έχουν παρόντα εκείνα τα υποκείμενα. Το ίδιο συμβαίνει και στη μανία, η οποία δεν είναι παρά διεξοδικότερη παραφροσύνη που γίνεται έξη. Στην υπόθεση αυτή έκανε πέντε διατριβές ο Βαουσόβρ, οι οποίες περιλαμβάνονται στα Απονημονεύματα της Βασιλικής Ακαδημίας της Προυσσίας. Σύμφωνα με αυτόν, η μανία δεν είναι παρά μια μακρά παραφροσύνη, μακρά υπνολογία ή νυκτοβασία, μια μακρά ονείρωξη. Η διαφορά ανάμεσα στον μανιώδη, τον παράφρονα, τον νυ-κτοβάτη και τον άνθρωπο που απλώς ονειρεύεται είναι ότι στον νυκτοβάτη ή αυτόν που απλώς ονειρεύεται, αφού χαθούν οι αισθήσεις από τον ύπνο, οι προσβολές που δημιουργούν σε αυτούς τα παρόντα αντικείμενα, ξεπερνούν τη δύναμη των ιδεών, που είχε διεγείρει σε αυτούς η φαντασία και επανέρχονται στον εαυτό τους. Στον μανιώδη η δύναμη των ιδεών αυτών ξεπερνά τις εξωτερικές προσβολές όσο διαρκεί η αρρώστια και τινάζοντας τις εσωτερικές ίνες με περισσότερη σφοδρότητα από τις εξωτερικές προσβολές, στρέφει την προσοχή περισσότερο σε εκείνες παρά σ’ αυτές. Καταπραϋνοντας όμως ή παύοντας η αρρωστία, οι εξωτερικές προσβολές αναλαμβάνουν την υπεροχή τους. Η δύναμη των ιδεών ή διαρκεί αδιάκοπα ή αν καταπραϋνει καμιά φορά, ευθύς επανέρχεται. Ο μανιακός στην περίσταση αυτή λέμε ότι έχει διαλείμματα μανίας. Αυτή η μόνιμη δύναμη των εσωτερικών ιδεών, μπορεί να προέρχεται ή από φυσικές αιτίες ή από ηθικές. Μία μακρά και συνεχώς επανειλημμένη προσήλωση σε μία ή περισσότερες ιδέες, μάλιστα όταν αυτές προ-ξενούνται ή κινούνται από βίαια πάθη της ψυχής, είναι εκείνη που κάνει μερικές φορές αυτές τις ιδέες να γίνονται ζωηρότερες και εύκολες προς διέγερση. Άλοτε πάλι μία αταξία φυσική στους χυμούς ή στο σύνολο του εγκεφάλου είναι η άμεση αιτία των αποτελεσμάτων αυτών. Ο κυρ-Μέκκελ στα Απομνημονεύματα της Βασι­λικής Ακαδημίας της Προυσσίας εξετάζοντας ανατομικώς τους εγκεφάλους πολών μανιακών, βρήκε μερικούς σκληρότερους, ξηρότερους και ειδικώς ελαφρότερους από εκείνους των υγιών. Άλους τους βρήκε ανακατωμένους με μία εκκένωση αί­ματος ή λύμφας. Επειδή όμως αυτή η προσήλωση μπορεί να προσδιορίζεται σε με­ρικές μόνο ιδέες και το οργανικό ελάττωμα μπορεί να περιορίζεται σε μερικά μόνο μέρη του εγκεφάλου, σ’ αυτό οφείλεται το γεγονός ότι οι μανιακοί δεν είναι πάντοτε σε όλα τέτοιοι, αλά πολές φορές σε εκείνο που είναι διαφορετικό από αυτό στο οποίο προσηλώνονται ή από το σημείο στο οποίο υπάρχει η φυσική βλάβη, αυτοί αισθάνονται τόσο έντονα τις εξωτερικές προσβολές και μιλούν γι’ αυτές με τέτοιο τρόπο σαν να έχουν εντελέστατη φρόνηση.

137-140